Việt Nam Sử Lược

Giới thiệu tác phẩm Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim

Trần Trọng Kim qua Việt Nam Sử Lược là một người yêu nước thành tâm, một nhà sử học chân chính, trung thực, một người cầm bút có nhân cách, một học giả xuất sắc đã cống hiến phần trí tuệ, chí ít cho các thế hệ nửa đầu thế kỷ XX và Chính phủ Trần Trọng Kim là sản phẩm của tình thế với hoài bão bước đầu thực thi thể chế Quân chủ lập hiến đặt nền móng cho mô hình “Dân chủ Đại nghị” cổ điển về sau, của lớp nhân sĩ tri thức cũ biết lường trước hoạ binh đao nên tha thiết nhân nhượng, dung hoà.

Tác phẩm này là cuốn sách lịch sử Việt Nam đầu tiên viết bằng chữ quốc ngữ, hệ thống lại toàn bộ lịch sử nước Việt (cho đến thời Pháp thuộc). Nó là cuốn sách sử Việt đầu tiên thoát khỏi truyền thống viết sử theo lối biên niên, cương mục, ngôn từ khó hiểu của sách sử Việt thời phong kiến, nên được giới bình dân đón nhận do ngắn gọn, súc tích và dễ hiểu. Sách viết vào thời Pháp thuộc nên chịu sự khống chế của thực dân Pháp, Trần Trọng Kim lại là người có tư tưởng phong kiến bảo hoàng cực đoan, do vậy sách có nhiều đánh giá sai hoặc thiếu khách quan về các nhân vật, sự kiện, triều đại.

Nội dụng của bộ Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim

Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim xuất bản lần đầu năm 1920, dựa trên những nghiên cứu trước đó như Nam sử tiểu học và Sơ học An Nam sử lược từ những năm 1914 -1917, là bộ thông sử viết bằng chữ quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam được soạn theo phương pháp hiện đại.

Với Việt Nam sử lược, sử học Việt Nam lần đầu tiên có một công trình thoát ly được khỏi lối chép sử biên niên truyền thống của Trung Quốc vốn chỉ nêu lên từng sự kiện riêng lẻ, rời rạc. Việt Nam sử lược trình bày các diễn biến lịch sử thành một câu chuyện liên tục và hấp dẫn, cho người đọc thấy được mối liên lạc nhân quả, biện chứng giữa các sự kiện xảy ra theo dòng thời gian. Ngoài ra, khác với lối chép sử của các sử thần thời phong kiến thường chỉ chú ý ghi chép hành vi, hoạt động của vua chúa quan lại, những cuộc tranh bá đồ vương, Việt Nam sử lược trái lại đã bắt đầu chú ý nhiều đến những sự kiện liên quan đời sống thực tế của dân chúng, sinh hoạt của xã hội, phong tục, tín ngưỡng,... Tất cả đều được thể hiện với một thái độ điềm tĩnh, khách quan, và công bằng đúng như một sử gia cần có.

Từ lâu đã được coi là tác phẩm kinh điển của sử học Việt Nam, cũng là cuốn sách để đời của học giả Trần Trọng Kim, Việt Nam sử lược hiện vẫn là bộ tín sử ngắn gọn súc tích, dễ nhớ dễ hiểu, sinh động và hấp dẫn nhất từ trước đến nay. Một kiệt tác luôn cần được đọc và đọc lại.

Tại sao Việt Nam Sử Lược lại gành được nhiều tình cảm như vậy?

Việt Nam sử lược do học giả Trần Trọng Kim biên soạn năm 1919, là công trình sử học đầu tiên viết bằng chữ Quốc ngữ có giá trị, hệ thống lại toàn bộ lịch sử nước Việt Nam một cách đầy đủ, khách quan, súc tích và dễ hiểu, có những đóng quan trọng trong việc nghiên cứu, tìm hiểu, dạy và học lịch sử nước nhà suốt thế kỷ qua.

Việt Nam sử lược phản ánh các diễn biến lịch sử, từ thời đại này sang thời đại khác. Trần Trọng Kim khéo léo sắp xếp việc phân kỳ tiện với trí nhớ phổ thông mà không gây ảnh hưởng đến các vấn đề quan điểm lập trường của người viết cũng như người đọc. Ông không theo cách sắp xếp của các sử gia cũ, chia theo kiểu Tiền biên, Chính biên. Ông cũng căn cứ vào các triều đại, chia thành quyển: Quyển I: Thượng cổ thời đại; Quyển II: Bắc thuộc thời đại, Quyển III, IV: Tự chủ thời đại, Quyển V: Cận kim thời đại. Ở từng thời đại, ông điểm đến các triều nhà Lý, Trần, Lê, Nguyễn và ghi chép theo các đời vua, phản ánh tình hình. Có triều vua viết ngắn chỉ mấy dòng, có triều vua được viết dài hơn và cố giữ lấy sự khách quan trong nhận định. Cách phân chia như vậy cho người đọc thấy rõ ràng hơn các diễn biến của những thời kì khi cần tra cứu, và không bị ảnh hưởng bị ác cảm hay thiện cảm với triều đại. Những chuyện gây hấn, xâm lược, thủ đoạn tốt xấu… đều được kể ra một cách tự nhiên. Các nhà Hán, Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh đều được điểm đến như nhau theo một giọng văn đều đặn.

Việt Nam sử lược ra đời đã giành ngay cảm tình của giới nghiên cứu. Do những lý do khác nhau, trong thời gian dài ở miền Bắc Việt Nam, công trình sử học này bị “xếp xó” vào “góc khuất lịch sử”, mãi đến hơn chục năm gần đây mới bắt đầu được tái bản trở lại. Tuy nhiên, do những hoàn cảnh khác nhau, những lần in trước đây đã không theo đúng nguyên tác của tác giả: hoặc cắt bỏ từng phần, hoặc lược đi nhiều câu, đoạn, chi tiết và đều bỏ, không in toàn bộ tiếng Hán cùng Bảng phả hệ, phần Phụ lục, Sách dẫn…của công trình. Trong lần tái bản này, Trung tâm VHNN Đông Tây chủ trương khôi phục lại toàn bộ tác phẩm như nguyên bản đã công bố và dựa chủ yếu vào bản in năm 1971 do Trung tâm Học liệu xuất bản, đồng thời có tham khảo các bản in khác. Bản in lần này được Trung tâm VHNN Đông Tây biên tập hoàn chỉnh, khôi phục hệ thống chữ Hán đã bị bỏ qua và chỉnh sửa những sai sót trong những lần in trước. Những người làm sách đã rất nỗ lực để đưa đến độc giả một cuốn sách có giá trị hoàn chỉnh.

Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số bộ lịch sử như: